Miyom Nedir?
Miyomlar (fibroidler veya leiomyomlar olarak da bilinir), kadınların rahminde (uterus) gelişen iyi huylu (kanserli olmayan) tümörlerdir. Genellikle üreme çağındaki kadınlarda görülürler. Miyomlar, rahim kas dokusundan gelişir ve boyutları çok küçük (birkaç milimetre) olabileceği gibi, büyük boyutlara (birkaç santimetre veya daha büyük) da ulaşabilir. Bazı kadınlarda sadece bir miyom bulunurken, bazılarında birden fazla miyom olabilir.
Miyomların Nedenleri ve Risk Faktörleri
Miyomların kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, hormonal, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Miyom gelişiminde rol oynayan başlıca faktörler şunlardır:
- Hormonlar: Östrojen ve progesteron hormonları, miyomların büyümesini teşvik eder. Bu nedenle, üreme çağındaki kadınlarda miyomlar daha sık görülürken, menopoz sonrası hormon seviyelerinin düşmesiyle miyomlar küçülebilir veya kaybolabilir.
- Genetik Faktörler: Ailede miyom öyküsü olan kadınlarda miyom gelişme riski daha yüksektir.
- Irk: Siyah Afrikalı kadınlarda miyom gelişme riski, diğer ırklara göre daha yüksektir. Ayrıca, siyah Afrikalı kadınlarda miyomlar daha erken yaşta ortaya çıkabilir, daha hızlı büyüyebilir ve daha şiddetli semptomlara neden olabilir.
- Diğer Risk Faktörleri: Erken yaşta adet görmeye başlamak, obezite, D vitamini eksikliği, yetersiz beslenme ve alkol tüketimi de miyom riskini artırabilir.
Miyomların Belirtileri
Miyomların belirtileri, miyomların sayısı, boyutu ve yerleşim yerine göre değişiklik gösterebilir. Bazı kadınlarda miyomlar hiçbir belirtiye neden olmazken, bazılarında ise yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen çeşitli belirtiler görülebilir. Miyomların en sık görülen belirtileri şunlardır:
- Aşırı veya Uzun Süren Adet Kanamaları (Menoraji): Miyomlar, rahim iç yüzeyini genişleterek veya kan damarlarını etkileyerek adet kanamalarının miktarını ve süresini artırabilir. Bu durum, anemiye (kansızlık) neden olabilir.
- Adet Dışı Kanamalar (Ara Kanamalar): Miyomlar, adet dönemleri arasında lekelenme veya kanama şeklinde ara kanamalara yol açabilir.
- Pelvik Ağrı veya Basınç Hissi: Büyük miyomlar, pelvik bölgede (karın alt kısmında) ağrı, basınç, dolgunluk veya ağırlık hissi yaratabilir.
- Sık İdrara Çıkma: Miyomlar, mesaneye baskı yaparak sık idrara çıkma ihtiyacına neden olabilir.
- Kabızlık: Miyomlar, rektuma baskı yaparak kabızlığa yol açabilir.
- Sırt Ağrısı veya Bacak Ağrısı: Büyük miyomlar, sinirlere veya kaslara baskı yaparak sırt ağrısına veya bacak ağrısına neden olabilir.
- Cinsel İlişki Sırasında Ağrı (Disparoni): Miyomlar, cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilir.
- Kısırlık veya Hamilelik Komplikasyonları: Miyomlar, rahmin şeklini bozarak veya fallop tüplerini tıkayarak kısırlığa neden olabilir. Hamilelik sırasında miyomlar büyüyebilir ve düşük, erken doğum veya doğum sırasında komplikasyon riskini artırabilir.
Miyomların Tanısı
Miyomların tanısı genellikle pelvik muayene, ultrasonografi ve diğer görüntüleme yöntemleri ile konulur.
- Pelvik Muayene: Doktor, rahmin boyutunu ve şeklini değerlendirmek için elle muayene yapar.
- Ultrasonografi: Ultrasonografi, ses dalgaları kullanarak rahmin ve miyomların görüntülerini oluşturur. Transabdominal ultrasonografi (karın üzerinden) veya transvajinal ultrasonografi (vajina içinden) yapılabilir.
- Histeroskopi: Histeroskopi, rahim içini görüntülemek için kullanılan ince, ışıklı bir tüptür.
- Histerosalpingografi (HSG): HSG, rahim ve fallop tüplerini görüntülemek için kullanılan bir röntgen yöntemidir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): MRG, radyo dalgaları ve manyetik alan kullanarak rahmin ve miyomların daha ayrıntılı görüntülerini oluşturur.
- Biyopsi: Nadiren, miyom olduğundan şüphelenilen dokudan örnek alınarak mikroskop altında incelenmesi (biyopsi) gerekebilir.
Miyomların Tedavisi
Miyomların tedavisi, miyomların sayısı, boyutu, yerleşim yeri, belirtilerin şiddeti, hastanın yaşı ve genel sağlık durumu, çocuk sahibi olma isteği gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Miyomların tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
- İlaç Tedavisi:
- Ağrı Kesiciler: Hafif ağrıları kontrol altına almak için ibuprofen veya naproksen gibi reçetesiz ağrı kesiciler kullanılabilir.
- Doğum Kontrol Hapları: Doğum kontrol hapları, adet kanamalarını düzenleyebilir ve ağrıyı azaltabilir.
- Gonadotropin Salgılatıcı Hormon (GnRH) Analogları: GnRH analogları, östrojen üretimini geçici olarak durdurarak miyomları küçültebilir. Ancak, uzun süreli kullanımları kemik yoğunluğunda azalmaya neden olabilir.
- Selektif Progesteron Reseptör Modülatörleri (SPRM): SPRM'ler, progesteronun etkisini bloke ederek miyomları küçültebilir ve kanamayı azaltabilir.
- Traneksamik Asit: Traneksamik asit, kanamayı azaltmaya yardımcı olan bir ilaçtır.
- Minimal İnvaziv (Girişimsel) Tedaviler:
- Rahim İçi Araç (RİA): Levonorgestrel içeren RİA, adet kanamalarını azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir.
- Uterin Arter Embolizasyonu (UAE): UAE, miyomlara kan taşıyan atardamarları tıkayarak miyomların küçülmesini sağlar.
- MRG Eşliğinde Odaklanmış Ultrason Cerrahisi (MRgFUS): MRgFUS, miyomları ısıtarak yok etmek için yüksek yoğunluklu ultrason dalgalarını kullanır.
- Miyomektomi (Histeroskopik, Laparoskopik veya Açık Cerrahi): Miyomektomi, miyomların cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Histeroskopik miyomektomi, rahim içine yerleşmiş miyomları çıkarmak için kullanılırken, laparoskopik veya açık cerrahi miyomektomi, rahim duvarında veya dışında yerleşmiş miyomları çıkarmak için kullanılır.
- Histerektomi (Rahmin Alınması): Histerektomi, rahmin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Diğer tedaviler başarısız olduğunda veya miyomlar çok büyük ve semptomlar çok şiddetli olduğunda düşünülebilir. Histerektomi, çocuk sahibi olmayı düşünen kadınlar için uygun bir seçenek değildir.
Tedavi Seçenekleri Hakkında Notlar
- İlaç tedavileri genellikle miyomların semptomlarını hafifletmeye yöneliktir, ancak miyomları tamamen ortadan kaldırmaz.
- Minimal invaziv tedaviler, daha az ağrı, daha kısa iyileşme süresi ve daha az komplikasyon riski sunar.
- Miyomektomi, rahmi koruyarak çocuk sahibi olma şansını sürdürmek isteyen kadınlar için bir seçenektir.
- Histerektomi, miyomların kesin çözümüdür, ancak çocuk sahibi olmayı düşünen kadınlar için uygun değildir.
